Trí tuệ cảm xúc là gì? 5 yếu tố quyết định nhà lãnh đạo thành công

Trí tuệ cảm xúc là yếu tố quyết định sự thành công của một nhà lãnh đạo. Khi nghĩ đến nhà lãnh đạo, mọi người thường nhắc đến các yếu tố như trí thông minh, chuyên môn giỏi, và tầm nhìn xa. Tuy nhiên, những yếu tố này không đủ để giúp họ giải quyết các mối quan hệ trong doanh nghiệp, giữ chân nhân viên, hoặc đối mặt với thách thức và khó khăn. Chính trí tuệ cảm xúc là yếu tố phân biệt các nhà lãnh đạo bình thường với những nhà lãnh đạo vĩ đại.

Vậy trí tuệ cảm xúc là gì? Trí tuệ cảm xúc trong lãnh đạo có tầm quan trọng như thế nào? Và đâu là chiến lược để nâng cao trí tuệ cảm xúc? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Trí tuệ cảm xúc là gì?

Theo từ điển tâm lý học APA, trí tuệ cảm xúc là một loại trí thông minh liên quan đến khả năng xử lý cảm xúc và sử dụng nó trong các hoạt động nhận thức khác.

Trí tuệ cảm xúc bao gồm:

– Nhận thức cảm xúc: Nhận diện và gọi tên cảm xúc.
– Xử lý cảm xúc: Tìm hiểu nguyên nhân xuất hiện cảm xúc này, những hành động nào thường gợi lên cảm xúc đó, và các khuôn mẫu cảm xúc.
– Quản lý cảm xúc: Điều chỉnh cảm xúc, đưa ra các quyết định phù hợp, và không để cảm xúc dẫn dắt.

2. Nhận thức là nền tảng của trí tuệ cảm xúc

Trí tuệ cảm xúc bắt đầu từ sự tự nhận thức về bản thân.

– Tự nhận thức về bản thân: Tự nhận thức là khả năng một người nhận diện được cảm xúc của mình và những tác động của cảm xúc lên suy nghĩ và hành vi. Tự nhận thức về bản thân thể hiện mức độ một người hiểu rõ những giá trị, đam mê, điểm mạnh, điểm yếu, và niềm tin giới hạn của bản thân.

– Nhận thức về xã hội: Học cách nhìn vào điểm mạnh của người khác để tạo ra động lực và truyền cảm hứng, từ đó xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp. Nhận thức về người khác cũng bao gồm việc nắm bắt cảm xúc, quan điểm, và góc nhìn của họ.

Khi có năng lực tự nhận thức về bản thân và xã hội, một người sẽ có khả năng tự quản lý bản thân và quản lý các mối quan hệ trong cuộc sống.

Trí tuệ cảm xúc – Vì sao lại quan trọng với nhà lãnh đạo?

Môi trường doanh nghiệp là một tập hợp phức tạp của nhiều mối quan hệ đan xen và chồng chéo. Nếu thiếu trí tuệ cảm xúc trong lãnh đạo, hoặc khả năng quản lý các mối quan hệ, công việc sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Daniel Goleman, nhà tâm lý học và tác giả cuốn sách “Trí tuệ cảm xúc”, đã chia sẻ trên Harvard Business Review rằng những nhà lãnh đạo hiệu quả nhất đều có trí tuệ cảm xúc cao. 90% sự khác biệt giữa những nhà lãnh đạo tài giỏi và những nhà lãnh đạo trung bình là do các yếu tố trí tuệ cảm xúc quyết định, chứ không phải là chuyên môn.

Trong một nghiên cứu năm 1996 về một công ty thực phẩm và đồ uống toàn cầu, McClelland phát hiện ra rằng khi các nhà quản lý cấp cao có năng lực trí tuệ cảm xúc cao, bộ phận của họ đã vượt 20% so với kế hoạch hàng năm.

Trí tuệ cảm xúc trong lãnh đạo là khả năng nhận biết và quản lý cảm xúc của mình, cũng như cảm xúc của người khác tại nơi làm việc.

Theo Daniel Goleman, trí tuệ cảm xúc bao gồm 5 yếu tố:

1. Tự nhận thức bản thân:

Tự nhận thức bản thân là yếu tố đầu tiên của trí tuệ cảm xúc. Đây là khả năng một người hiểu về cảm xúc, điểm mạnh, điểm yếu, nhu cầu và động lực của mình. Những người có năng lực tự nhận thức bản thân cao thường không quá đề cao hay phán xét bản thân mà nhìn nhận bản thân một cách khách quan.

Khi có năng lực tự nhận thức bản thân cao, các nhà lãnh đạo sẽ nhận ra cảm xúc ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành động của mình, ảnh hưởng đến cả những người xung quanh và hiệu quả công việc. Nhà lãnh đạo có tự nhận thức bản thân cao nhìn ra được điểm yếu của mình và đưa ra những biện pháp cải thiện.

Tự nhận thức về bản thân giúp nhà lãnh đạo biết được những giá trị họ muốn theo đuổi và có hành động nhất quán dựa trên những điều đó.

2. Tự quản lý bản thân:

Tự quản lý bản thân, hay lãnh đạo bản thân, là khả năng một người có thể điều chỉnh được cảm xúc của mình. Trong cuộc sống, ai cũng phải trải qua những cảm xúc khó chịu, tức giận, căng thẳng, nhưng nhờ khả năng tự quản lý cảm xúc, những người có trí tuệ cảm xúc cao có thể dừng lại suy nghĩ và tìm phản ứng phù hợp thay vì để cảm xúc dẫn dắt.

Trong tổ chức, khả năng tự quản lý bản thân của lãnh đạo rất quan trọng. Nhà lãnh đạo có khả năng tự quản lý cảm xúc tốt khiến mọi người xung quanh cảm thấy an toàn và được đối xử công bằng trong công việc. Họ sẽ không nổi giận hay quát mắng nhân viên vô cớ mà nhận biết được những cảm xúc khó chịu của bản thân, dừng lại quan sát và tìm hiểu nguyên nhân, gốc rễ của cảm xúc. Khi tự quản lý bản thân tốt, nhà lãnh đạo cũng sẽ nhìn sự việc một cách khách quan và đưa ra những phản ứng có tính toán đến cảm xúc của nhân viên.

Trong môi trường kinh doanh có tính cạnh tranh cao, nhà lãnh đạo có khả năng tự quản lý bản thân sẽ bình tĩnh trước những tình huống khó khăn, đưa ra những nhận xét và đánh giá không bị cảm xúc dẫn dắt. Họ có khả năng thích nghi nhanh, tìm cách đối mặt với những thay đổi hơn là chỉ trích, lo lắng, sợ hãi.

3. Động lực

Động lực là yếu tố thúc đẩy một người hành động và giữ cho họ luôn tiến về phía trước. Có hai loại động lực chính: động lực bên ngoài và động lực bên trong.

– Động lực bên ngoài: Đến từ những yếu tố như chức vụ, tài chính, sự ngưỡng mộ của mọi người.
– Động lực bên trong: Xuất phát từ mong muốn và khát khao hoàn thành công việc, đạt được mục tiêu đề ra. Những người làm việc với động lực bên trong thường kiên trì, không ngừng nâng cao năng suất, và cống hiến hết mình cho công việc.

Doanh nghiệp thường mong muốn tìm kiếm những nhà lãnh đạo được thúc đẩy bởi động lực bên trong. Nhà lãnh đạo làm việc xuất phát từ động lực bên trong thường tìm kiếm những thử thách, sáng tạo, và không ngừng học hỏi. Họ có một nguồn năng lượng dồi dào và tự hào khi hoàn thành tốt công việc.

Trong các hoàn cảnh khó khăn và thách thức, sự tự điều chỉnh bản thân và động lực từ bên trong giúp nhà lãnh đạo không đầu hàng trước khó khăn mà luôn tìm giải pháp để giải quyết vấn đề.

4. Đồng cảm

Đồng cảm là yếu tố được mọi người biết đến nhiều nhất trong trí tuệ cảm xúc. Đây là khả năng một người có thể kết nối cảm xúc với người khác, quan tâm đến cảm xúc và quan điểm của những người xung quanh. Đồng cảm là kỹ năng quan trọng để xử lý các mối quan hệ trong và ngoài doanh nghiệp.

Nhà lãnh đạo có sự đồng cảm thường cân nhắc đến cảm xúc và phản ứng của nhân viên và khách hàng trong quá trình đưa ra quyết định. Đồng cảm còn giúp lãnh đạo hiểu và tôn trọng những quan điểm khác biệt, có những đối sách hợp lý trong việc giữ chân nhân viên và đàm phán kinh doanh. Một nhà lãnh đạo đồng cảm sẽ nhận được sự tôn trọng và lòng trung thành của nhân viên.

5. Kỹ năng xã hội

Kỹ năng xã hội liên quan đến khả năng quản lý mối quan hệ của một người với những người khác. Đây là kết quả của các khía cạnh khác trong trí tuệ cảm xúc. Một người quản lý các mối quan hệ hiệu quả khi họ có thể hiểu và kiểm soát cảm xúc của chính mình và đồng cảm với cảm xúc của người khác.

Nhà lãnh đạo với khả năng quản lý mối quan hệ tốt có khả năng xây dựng được mạng lưới quan hệ rộng và chất lượng, điều này ảnh hưởng tích cực đến kinh doanh. Họ cũng có khả năng xử lý các xung đột bằng ngoại giao, truyền cảm hứng, hướng dẫn và phát triển các thành viên trong công ty, điều này ảnh hưởng lớn đến hiệu suất làm việc.

Nguồn tham khảo:

https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_intelligence

https://mhanational.org/what-emotional-intelligence-and-how-does-it-apply-workplace